Κυψέλες Οριζόντιας Ανάπτυξης:

η χαρά του ερασιτέχνη μελισσοκόμου;

Καταρχάς, όταν αναφερόμαστε σε κυψέλες «οριζόντιας ανάπτυξης» εννοούμε μακρόστενες κυψέλες, στις οποίες δεν τοποθετούμε πατώματα, αλλά όλα τα πλαίσια μπαίνουν οριζόντια σ’ ένα μακρόστενο θάλαμο, ο οποίος αποτελεί και τη συγκεκριμένη κυψέλη.

Ο Ν. Νικολαΐδης στο βιβλίο του «Μελισσοκομία – Σύγχρονες μέθοδοι εντατικής εκμετάλευσης» αναφερόμενος στην κυψέλη οριζόντιας ανάπτυξης γράφει:

«…υπάρχει και ένας άλλος τύπος άξιος μνείας που σε παλαιότερη εποχή χρησιμοποιήθηκε στην Αμερική και στην Ευρώπη. Είναι ο τύπος «Λαγιάν» (Layens). Κυψέλη μακρόστενης και οριζόντιας ανάπτυξης που μπορεί να περιλάβει 20-35 πλαίσια, διαστάσεων 37 χιλ. ύψος και 31 χιλ. πλάτος. Δεδομένου ότι η επέκταση της κυψέλης «Λαγιάν» γίνεται οριζόντια, με την προσθήκη ψηλών πλαισίων, δεν υπάρχει ανάγκη να χρησιμοποιηθούν πατώματα, όπως γίνεται στις κυψέλες κάθετης ανάπτυξης. Οι οπαδοί της κυψέλης «Λαγιάν» προβάλλουν τα εξής πλεονεκτήματα:

1.     Ότι προλαμβάνει τη σμηνουργία

2.     Ότι η ανάπτυξη του γόνου γίνεται ομαλότερα και ταχύτερα

3.     Ότι χρειάζεται λιγότερη προσοχή και επίβλεψη

4.     Ότι η εργασία με αυτήν είναι λιγότερο κουραστική για το μελισσοκόμο, ο οποίος έχει μόνο πλαίσια να χειρίζεται και όχι βαριά πατώματα.

5.     Ότι για τον παραπάνω λόγο είναι κατάλληλη για γυναίκες, ηλικιωμένους και παιδιά.

Εάν παραδεχθούμε τα παραπάνω πλεονεκτήματα ως πραγματικά, είναι ανάγκη να υποδείξουμε και τέσσερα ελαττώματα της κυψέλης αυτής:

1.    Ότι είναι δύσκολη στη μετακίνηση και συνεπώς ακατάλληλη για τη νομαδική μελισσοκομία.

2.     Ότι είναι ακατάλληλη για την παραγωγή μελιού σε τετράγωνα ή «σεξιόν».

3.     Ότι δυσκολεύει τον τρύγο, διότι σε όλα σχεδόν τα πλαίσια υπάρχει γόνος και μέλι.

4.     Ότι τα πλαίσια όταν γεμίσουν μέλι είναι πολύ βαριά (4,5 κιλά περίπου το καθένα), πράγμα που δυσκολεύει το χειρισμό τους στον τρύγο.»

[Ένα ακόμη βασικό –κατά την άποψή μου- μειονέκτημα αυτού του είδους κυψέλης είναι πως εφόσον ο μελιττοθάλαμος βρίσκεται στον ίδιο χώρο με τον γονοθάλαμο, είναι περισσότερο εκτεθειμένος στις πιθανές χημικές παρεμβάσεις του μελισσοκόμου και στα πιθανά κατάλοιπα αυτών των παρεμβάσεων (π.χ. καταπολέμηση βαρρόα)]

Κι ο Νικολαΐδης συνεχίζει παρακάτω…

«Καλό και ωφέλιμο είναι να προσέξουμε τη γνώμη του κ. Ν.Μπαμπιώτη για το σύστημα που θεωρεί καταλληλότερο και πιο εύχρηστο για τους γεωργούς μελισσοκόμους. Το σύστημα αυτό είναι τροποποίηση και απλοποίηση της κυψέλης Layens, και έχει κατά το Μπαμπιώτη τα εξής πλεονεκτήματα:

1.     Διευκολύνει το μελισσοκόμο στην εργασία του με την κατάργηση του δεύτερου πατώματος.

2.     Τον απασχολεί λιγότερο χρόνο για την περιποίηση της κυψέλης.

3.     Του επιτρέπει ακόμη και να κατασκευάζει την κυψέλη μόνος του στον τόπο της διαμονής του.

Ο κ. Μπαμπιώτης από το σύστημα Layens κρατά μόνο το μέγεθος του πλαισίου, δηλ. 37 Χ 31, ελαττώνοντας τον αριθμό των πλαισίων σε 7 ή 8. Το ψηλό πλαίσιο επιτρέπει πράγματι στο μελίσσι να αναπτύξει φυσιολογικά το γόνο του και συνεπώς βοηθά στην ταχύτερη αύξηση του σμήνους, ενώ τα πλαίσια της κυψέλης Langstroth είναι χαμηλά και εμποδίζουν την ταχεία ανάπτυξη του γόνου».

Σήμερα, οι κυψέλες Layens βρίσκονται κυρίως στην Ισπανία, έχουν 14 πλαίσια (αλλά υπάρχουν επίσης Layens μέχρι 24 πλαίσια) και το μέγεθος πλαισίου τους είναι 31 x 37 εκατοστά. Βέβαια, πιο σύγχρονες εκδόσεις της συγκεκριμένης κυψέλης παρουσιάζονται με πλαίσια 35Χ30 εκατοστά στο γονοθάλαμο και 31 x 18  στο μελιττοθάλαμο, παίρνουν δηλαδή ως μελιτοθάλαμο κι άλλο πάτωμα.

---

- Ακολουθεί η κυψέλη «Golden Hive», περίπου ίδιας φιλοσοφίας με την Layens.

(δες: www.gaiabees.com)

Βασικά χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης κυψέλης:

·        22 βαθιά πλαίσια, χωρίς κεριά αλλά με οδηγό για να χτίζουν μόνες τους οι μέλισσες

·        Το κάθε πλαίσιο  έχει χώρο για γέννα όσο  3 πλαίσια Langstroth

·        Στη βάση υπάρχει σίτα για τη βαρρόα

·        Το χειμώνα τα εναπομείναντα πλαίσια περιορίζονται στη μέση με δυο ξύλινα διαφράγματα.

---

·         

Παρόμοιες είναι και οι κυψέλες «Darlington»

-Άξια προσοχής:

·        Οι μικροί μελιττοθάλαμοι  (4 στο σύνολο), που τοποθετούνται στην κορυφή της κυψέλης.

·        Πόσο άνετα επιθεωρεί ο κύριος της φωτογραφίας την κυψέλη, χωρίς σκυψίματα κτλ.!!!

·        Ο πανέμορφος κήπος στον οποίο είναι τοποθετημένες οι κυψέλες. Η χαρά, δηλαδή, του ερασιτέχνη μελισσοκόμου!!!

---

-         Αλλά και οι κυψέλες «Combo» είναι ίδιες περίπου με τις  Layens.

Στην επόμενη φωτογραφία παρατηρούμε πως η κυψέλη έχει ένα μεγάλο γονοθάλαμο, 20 πλαισίων Langstroth και παίρνει δυο κανονικά  πατώματα Langstroth ως μελιττοθαλάμους και μπορεί κανείς να τη χειριστεί οριζόντια και κάθετα. Μάλιστα, αυτή η κυψέλη –σύμφωνα πάντα με τον εμπνευστή και χρήστη της- δίνει το περισσότερο μέλι του μελισσοκομείου του (http:// beenatural.wordpress.com/plans/combo-long-hive/). 

---

-         Παρόμοιοι και οι χειρισμοί στις φωτογραφίες της παρακάτω κυψέλης:  οριζόντιοι και κάθετοι χειρισμοί

---

- Κι ερχόμαστε τώρα στις δικές μας κατάλληλα διαμορφωμένες κυψέλες  τύπου «τριπλής» για παραγωγή βασιλικού πολτού σε οριζόντια ανάπτυξη. Σαφώς, εκτός από βασιλικό πολτό, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την παραγωγή μελιού, με οριζόντιους και κάθετους χειρισμούς (διπλασιασμός σμήνους, χειρισμός με δυο βασίλισσες όπου λ.χ. οι ακραίοι χώροι θα είναι οι γονοθάλαμοι και μελιττοθάλαμος ο μεσαίος χώρος ή και συνδυασμός οριζόντιων και κάθετων χειρισμών). 

---

-“Top Bar” Κυψέλες (κλασσικές ή Κενυάτικες)

·        Βασικό χαρακτηριστικό τους η μη χρήση πλαισίων και αντίθετα η χρησιμοποίηση μόνο κηρηθροφορέων στην κορυφή της κυψέλης, στους οποίους οι μέλισσες χτίζουν μόνες τους την κηρήθρα τους.

---

-“Top Bar” Κυψέλες τύπου Τανζανίας: η διαφορά τους απ’ τις τύπου Κένυας είναι το ορθογώνιο σώμα της κυψέλης.

---

 Adams "TBH", όπου πάνω τοποθετούνται μισά πατώματα  Langstroth ως μελιττοθάλαμοι (http://beehivejournal.blogspot.com/)

---

 

-Άφησα για το τέλος μια κυψέλη απ’ την Τουρκία. Κυψέλη με βασιλικό διάφραγμα στη μέση, γονοφωλιά στην αριστερή πλευρά και αποθήκη μελιού στα δεξιά (http://beehivejournal.blogspot.com/). Βλεποντάς τη, μου θύμισε την ελληνική κυψέλη «Αργώ» του Πανταζή. Και αναρωτήθηκα: άραγε, με τις κατάλληλες μετατροπές και με βασιλικό διάφραγμα στη μέση, δεν θα μπορούσε η «Αργώ» να λειτουργήσει με παρόμοιο τρόπο;

---

Συμπεράσματα για τις κυψέλες οριζόντιας ανάπτυξης:

1.     Ως αρκετά ογκώδεις, είναι κατά βάση ακατάλληλες για τη νομαδική επαγγελματική μελισσοκομία.

2.     Αντίθετα, για σταθερά μελισσοκομεία και δη ερασιτεχνών μελισσοκόμων, πιστεύω πως αξίζουν τη δέουσα προσοχή μας.

3.     Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι πολλοί οριζόντιοι και κάθετοι χειρισμοί που επιδέχονται και οι διαφορετικές χρήσεις που μπορούν να λάβουν, όπως χρήση με δύο βασίλισσες, παραγωγή βασιλικού πολτού, χρήση με πατώματα Langstroth (μισά ή κανονικά), παραγωγή παραφυάδων κτλ. Μάλιστα, με κατάλληλους χειρισμούς μπορούν να αποδώσουν αρκετές ποσότητες μελιού.

4.     Μπορούν -κατά περίπτωση- να ομορφαίνουν κήπους ή και το μελισσοκομείο μας.

5.     Κατασκευάζονται σχετικά εύκολα απ’ τον καθένα μας.