Nosema ceranae

Το νέο είδος νοσεμίασης, η nosema ceranae, προκαλεί πλέον καταστροφές στους μελισσοκόμους. Και μέρα με τη μέρα η κατάσταση χειροτερεύει... 

 (Nosema ceranae (A) and N. apis (B) - Πηγή: http://myweb.dal.ca/gf331484/research.html)

Το τι ακριβώς είναι και τι συνέπειες επιφέρει, όλοι γνωρίζουν και δεν θα κουράσω με το να τα επισημάνω κι εγώ. Απλώς, θα τονίσω πως αποτελεί ασθένεια των ενήλικων μελισσών, είναι αρκετά πιο ύπουλη απ' τη nosema apis και παράλληλα ασύγκριτα πιο καταστροφική. Έτσι, όσο μπορώ πιο επιγραμματικά, θα αναφερθώ στα βασικά σημεία αντιμετώπισης της ασθένειας, (όπως τουλάχιστον τα έχω οριοθετήσει για προσωπική χρήση).

Κύρια πηγή του άρθρου αυτού αποτελεί η αναλυτικότατη εργασία της Γούναρη (2010) για τη Νοσεμίαση, αλλά και σχετική αναφορά του Ανδρέα Θρασυβούλου στο τελευταίο τεύχος της “Μελισσοκομικής Επιθεώρησης”.

Τι μπορούμε, λοιπόν, προληπτικά -κυρίως- να κάνουμε;

1. Δεν αφήνουμε τα μελίσσια μας άπραγα: “Τα μελίσσια δεν πρέπει να μένουν άπραγα. Πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους έστω ελαφριές ανθοφορίες, ακόμη και την τροφή που τους δίνει ο μελισσοκόμος.. Εάν δεν δουλεύουν αποσυντονίζονται, δεν αντιλαμβάνονται τα ερεθίσματα, τον άρρωστο γόνο, εγκαταλείπουν τη βασίλισσα”(Γούναρη, 2010) .
2. Ενισχύουμε το ανοσοποιητικό σύστημα των μελισσών μας τροφοδοτώντας τα κυρίως με γύρη, μέλι ή ζαχαροζύμαρο με μέλι, δηλαδή κατά βάση τις τροφές που το ίδιο το μελίσσι δημιουργεί για τον εαυτό του (κι όχι μόνο ή κυρίως με ζάχαρη σε σιρόπι ή σε ζυμάρι).
3. Προσέχουμε ιδιαίτερα την παροχή πρωτεϊνικής υποστήριξης στα μελίσσια μας, δηλαδή γύρης ή γυρεόπιτας: “Ιδιαίτερη προσοχή πλέον χρειάζεται στην ανάγκη των μελισσών σε υψηλής θρεπτικής αξίας γύρη. Φροντίδα ώστε η γύρη να μην τους λείπει ιδιαίτερα προς το τέλος του καλοκαιριού και την αρχή της άνοιξης (Ιανουάριο)” (Γούναρη).
4. Νέες βασίλισσες (1-2 ετών), ώστε να κρατούν το σμήνος σε συνοχή.
5. Συχνή αντικατάσταση κηρηθρών: “Το χτίσιμο είναι μέσα στη φυσιολογία του μελισσιού, το κερί έτσι κι αλλιώς το παράγουν και πρέπει να μπορούν να το χρησιμοποιήσουν. Από την άλλη η κηρήθρες του μελισσιού αποτελούν «αποθήκη» υπολειμμάτων φαρμάκων και παθογόνων σπορίων” (Γούναρη).
6. Φροντίδα ανανέωσης του πληθυσμού το Φθινόπωρο, έτσι ώστε τα μελίσσια να ξεχειμωνιάσουν με νεαρής ηλικίας μέλισσες.
7. Αντιμετώπιση του Βαρρόα, έτσι ώστε να μην αδυνατίσουν περισσότερο τα μελίσσια μας και είναι πιο ευπαθή στη νοσεμίαση: “Σωστή αντιμετώπιση του Βαρρόα, με χειρισμούς και χαμηλής τοξικότητας χημικές ουσίες. Διερεύνηση της καταλληλότερης εποχής εφαρμογής ανά περιοχή και σύστημα εκμετάλλευσης” (Γούναρη).
8. Χρήση γενικότερα όλων των κανόνων ορθής μελισσοκομικής πρακτικής.

Αλλά και κατασταλτικά μπορούμε να χορηγήσουμε θυμόλη σε σιρόπι ή σε ζαχαροζύμαρο (Γούναρη & Θρασυβούλου), μια ήπια και “φιλική” αντιμετώπιση της ασθένειας, μακριά φυσικά από αντιβιοτικά και άλλα παρόμοια, τα οποία και απαγορεύονται και μύρια κακά έπονται...

Σύμφωνα, λοιπόν, με τους παραπάνω επιστήμονες, η θυμόλη σε ζαχαροζύμαρο σε αναλογία 0,12 mg/gr ή σε σιρόπι σε αναλογία 1gr/15 λίτρα, έχουν “αρκετά καλά και σταθερά αποτελέσματα στη μείωση του αριθμού των σπορίων του Nosema cerenae” (Γούναρη).

Το ίδιο μας αναφέρει και ο Θρασυβούλου, ο οποίος δηλώνει πως «Η θυμόλη (1γρ/15 λίτρα σιρόπι) βρέθηκε ότι περιορίζει μερικώς (περίπου 70%) τη N.ceranae και εάν συνδυαστεί με διέγερση του γόνου την Άνοιξη και σωστή πρωτεϊνική διατροφή το φθινόπωρο αντιμετωπίζει επαρκώς την ασθένεια»

Θα κλείσω –όπως και στο προηγούμενο άρθρο μου- με την προτροπή της Δρ. Σοφίας Γούναρη προς όλους τους μελισσοκόμους: «[…] θα πρέπει να γίνει συνείδηση των μελισσοκόμων ότι είναι πιο διαχρονικό, πρακτικό, οικονομικό και δεοντολογικό να μεταχειρίζεσαι τα μελίσσια σου με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να αξιοποιήσουν τους δικούς τους μηχανισμούς κατά των παθογόνων, παρά να τρέχεις πίσω από κάθε έξαρση ή καινούργια ασθένεια, δοκιμάζοντας με αμφίβολα αποτελέσματα ότι κυκλοφορεί διεθνώς. Αυτή η συμπεριφορά το μόνο που καταφέρνει είναι να προάγει την παγκοσμιοποίηση ….. των κακών…..»

Βιβλιογραφία:

1. Γούναρη, Σ., “Νέες πληροφορίες για τη Νοσεμίαση των μελισσών” στο http://www.melinet.gr/docs/Nosemiasi_gounari_2010.pdf, Τελευταία πρόσβαση Νοέμβριος 29, 2010

2. Θρασυβούλου, Α., στο “Μελισσοκομική Επιθεώρηση”, Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2010